تراب (مفردات‌نهج‌البلاغه)تُراب (به ضم تاء) یا ترب یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای خاک می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در مورد گذشتگان، اهالی قبرستان کوفه و سرزنش اهل آن شهر و دیار، از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیتُراب (به ضم تاء) یا ترب به معنای خاک آمده است. «تربة» نیز به معنی تراب است. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) درباره گذشتگان فرموده است: «و جعل لهم من الصفیح اجنان و من التراب اکفان و من الرفات جیران؛ برای آن‌ها از سطح زمین قبرها قرار داده شد و از خاک کفن‌هایی و از استخوان‌های پوسیده همسایگانی.» هنگام برگشتن از نبرد صفین، خطاب به اهل قبور کوفه فرموده‌اند: «یا اهل الدیار الموحشة و المحالّ المقفرة و القبور المظلمة یا اهل التربة، یا اهل الغربة یا اهل الوحدة یا اهل الوحشة.» همچنین آن حضرت (علیه‌السلام) در بیانی دیگر، اهل کوفه را سرزنش نموده و فرموده است: «یا اهل الکوفة ... تربت ایدیکم یا اشباه الابل غاب عنها رعاتها کلّما جمعت من جانب تفرّقت من آخر؛ ای اهل کوفه دستتان در خاک باشد (از خیر محروم باشید) ای امثال شترانی که چوپان‌هایش رفته، هر وقت از محلّی جمع شوند از طرفی پراکنده گردند.» در اقرب الموارد از جوهری نقل کرده که «تربت یداک» نفرین است؛ یعنی: خیر نبینی! ولی خود آن‌را به معنی ترغیب گرفته است. به‌نظر می‌رسد ظهور کلام امام (صلوات‌الله‌علیه) در نفرین است. ۳ - تعداد کاربرداین واژه ۱۳ بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تراب»، ص۱۷۲. رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
|